Ból pleców i krzyża to jedna z najpowszechniejszych dolegliwości, często dotyczy każdego z nas. Powodem są procesy zwyrodnieniowych trzonów kręgów – w ten sposób następuje osłabienie kręgosłupa, pojawiają się uszkodzenia dysku, łączącego kręgi kręgosłupa. Dysk wysuwa się uciskając pobliskie nerwy lub zwężając kanał kręgowy – są to przyczyny bólu, ogólnie nazywane chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa.
Najczęstsze przyczyny
Częstą przyczyną powstawania choroby zwyrodnieniowej jest ciężka praca fizyczna lub otyłość, ale do uszkodzenia dysku może dojść również w wyniku gwałtownych czynności takich jak:
- prób dźwigania dużego ciężaru
- nagłe skręty tułowia
- lub zbyt intensywne ćwiczenia fizyczne
Te oraz podobne czynności mogą powodować bolesne przeciążenie, a także uszkodzenie mięśnie przylegających do kręgosłupa lub wiązadeł stawowych (będących dodatkowymi amortyzatorami kręgosłupa). Osoby mało aktywne fizycznie są bardziej narażone na takie objawy, ponieważ ich plecy są mniej umięśnione i mało elastyczne, dlatego słabiej amortyzują wstrząsy i obciążenia.
Najczęściej bóle pleców występują w wyniku połączenia opisanych powyżej przyczyn, a więc małej aktywności fizycznej, otyłości, a także nieprawidłowej postawy ciała.
Inne przyczyny
Również inne choroby kręgosłupa mogą powodować bóle, są to choroby:
- zapalne
- urazowe
- metaboliczne
- nowotworowe
- wady rozwojowe
- choroby narządów
- depresja
Ból występuje:
- w górnej części pleców z promieniowaniem do karku (rwa ramieniowa)
- w dolnej części pleców z promieniowaniem do pośladków (rwa kulszowa)
Nawroty bólu i ich konsekwencje
Ból pleców i krzyża ma charakter nawrotowy – zanika i pojawia się z powrotem w wyniku:
- przeciążenia kręgosłupa
- niewłaściwego, szybkiego ruchu (np. mocnego skrętu)
- złego ułożenia w łóżku
- fizycznego urazu (np. uderzenia)
Nawroty bólu są najczęściej krótkotrwałe, ustępują po kilku godzinach lub kilku dniach, ale mogą też trwać przez dłuższy czas, mogą ciągnąć za sobą zaburzenia neurologiczne, wynikające z uszkodzenia nerwów (powstającego przez ucisk). W wyniku tych zaburzeń może dochodzić m.in. do niezamierzonego uginania kolana przy chodzeniu, opadania stopy przy chodzeniu, mrowienia i pociągania kończyny, etc.
Wzmocnienie pleców i walka z bólem
Bólu pleców nie można bagatelizować i jeżeli występują często lub są silne, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza (chociażby z tego powodu, że może być on wynikiem chorób nowotworowych lub chorób narządów wewnętrznych). Lekarz może pomóc ustalić przyczynę bólu, a następnie wdrożyć odpowiednie leczenie (czasami niezbędna jest rehabilitacja lecznicza).
Chory kręgosłup oznacza przede wszystkim unikanie przeciążeń oraz wzmocnienie mięśni przylegających do kręgosłupa (to one zapewniają funkcję podporową kręgosłupa). Regularny trening składający się ze specjalnego zestawu ćwiczeń, który można otrzymać od lekarza lub rehabilitanta pomaga wzmocnić mięśnie, bardzo dobrym rozwiązaniem jest też pływanie na basenie. Ćwiczenia warto rozpocząć pod okiem rehabilitanta – pokaże on jak poprawnie trenować, a także dobierze odpowiednie ćwiczenia dostosowane do konkretnego problemu.
Żeby uniknąć bólu pleców należy pamiętać o poprawnej postawie ciała, zmianie pozycji ciała w regularnych odstępach czasu (żeby uniknąć skurczu niektórych mięśni), unikania podnoszenia ciężkich przedmiotów lub o podnoszeniu ich na ugiętych kolanach, korzystaniu z wyprofilowanego krzesła podczas pracy, spaniu na średnio-twardym materacu, przystosowaniu sprzętów domowych do własnego wzrostu (np. przystosowaniu wysokości deski do prasowania).